خوردنی‌های خوردنی

۷۳

خوردنی‌های خوردنی

تنظیم‌کننده:پرند رشیدی

منبع:تألیفی و با ایده از فضای مجازی

گروه سنی:


مهارت‌ها: و

اهداف:
ارتباط بین موضوع‌ها، آشنایی با خوردنی‌ها، گوش کردن، توجه به ویژگی‌ها

آماده‌سازی

  • کودکان برای انجام این فعالیت نیاز به مداد رنگی در رنگ‌های مختلف دارند.
  • برگه‌ی «خوراکی‌ها»، «بشقاب خوردنی‌ها» و «چی تو چیه؟» را به تعداد کودکان روی کاغذ A4 پرینت سیاه و سفید بگیرید.

شرح فعالیت

مرحله‌ی یک

به هر یک از کودکان یک برگه‌ی «خوراکی‌ها» دهید. ابتدا بخواهید که با دقت به برگه نگاه کنند و اگر هر کدام از خوراکی‌‌ها را نمی‌شناسند، بپرسند.

مرحله‌ی دو

روند ساده‌تر: جمله‌هایی را در مورد خوراکی‌ها بخوانید و از کودکان بخواهید که با دقت به جمله‌ها گوش کنند و بعد از اتمام هر جمله، در برگه‌ی «خوراکی‌ها» بگردند و آن را پیدا کنند و با مداد رنگی، دایره‌ی کنار آن خوراکی علامت بزنند. هر بار، هر جمله‌ای که می‌خوانید، از تعدادی از کودکان بخواهید به نوبت دلیل بیاورند که جمله‌‌ی خوانده شده، چه ربطی به تصویری که آن‌ها پیدا کرده‌اند دارد؟ مثلاً اگر جمله‌ی «از من رُب و سُس درست می‌کنند.» را خواندید و کودکان تصویر مرتبط با این جمله، یعنی «گوجه فرنگی» را پیدا کردند، از آن‌ها بپرسید که چگونه به این نتیجه رسیده‌اند؟ چرا تصویر دیگری را انتخاب نکردند؟ مثلاً چرا به جای «گوجه فرنگی» نگفتند «انگور»؟ دلیل بیاورند. اگر کودکی، نظر دیگری هم داشت، نظر او را جویا شوید. بدین ترتیب همه‌ی جملات را بخوانید و برای تک‌تک‌شان صبر کنید تا کودکان تصاویر مرتبط با آن‌ها را پیدا کنند، علامت بزنند و دلایل خود را برای انتخاب آن تصویر بیان کنند.

روند پیچیده‌تر: در این روند، مانند روند ساده‌تر، چند جمله را بخوانید و صبر کنید تا کودکان تصاویر مرتبط با آن‌ها را پیدا کنند و دایره‌ی کنار آن را رنگ‌ کنند یا علامت بزنند. وقتی که احساس کردید، کودکان فعالیت را درک کرده‌اند، از آن‌ها به نوبت بخواهید که مثلِ شما، این کار را انجام دهند. یعنی، یکی از تصاویر را بدون آن که بقیه‌ی کودکان ببینند، به یک کودک نشان دهید و به او بگویید بدونِ آن که اشاره‌ای به آن تصویر کند یا اسمی از آن ببرد، به گونه‌ای ویژگی‌های آن را توصیف کند که بقیه بتوانند حدس بزنند. در این روند هر کودک باید تلاش کند تا ویژگی‌های آن خوراکی (مثل رنگ، طعم، اندازه و غیره) را در ذهنش به خاطر بیاورد و در نهایت توصیف کند.

جدول توصیف خوراکی‌ها
ردیفرنگ و علامتجمله‌ی توصیفینام خوراکی
۱آبی کم رنگمن سفید و معمولاً شور هستم و با صبحانه خورده می‌شوم.پنیر
۲ضربدر قرمزمن را می‌توان به صورتِ خلالی خُرد و سپس سرخ کرد. معمولاً با سُس خورده می‌شوم.سیب‌زمینی
۳زردمن به صورتِ آبپز، نیمرو و املت خورده می‌شوم.تخم مرغ
۴سورمه‌ایمن یک نوشیدنی سفید هستم که از گاو تهیه می‌شوم.شیر
۵نارنجیخرگوش‌ها، عاشق این خوراکی هستند.هویج
۶صورتیمن طعم‌های مختلفی دارم و سرد هستم و بیشتر در تابستان خورده می‌شوم.بستنی
۷سبز پر رنگمن میوه‌ای دراز با پوستی زرد و گاهی سبز هستم.موز
۸قهوه‌ایمن گاهی شیرین، گاهی تلخ هستم و گاهی به صورتِ تخته‌ای درست می‌شوم.شکلات
۹سبز کم رنگمن ترش هستم و معمولاً در سالاد ریخته می‌شوم.لیمو
۱۰ارغوانیمن حبه‌های ریز و درشت دارم و در رنگ‌های مختلف وجود دارم.انگور
۱۱ضربدر سبزبعضی از ما تند و تیز هستیم.فلفل
۱۲بنفشمن پوست بنفشی دارم و مدل‌های مختلفی مانند سرخ شده و کبابی خورده می‌شوم.بادمجان
۱۳ضربدر سیاهپوستم سبز و ضخیم و درونم قرمز و آبدار است. تخم‌های ریزی دارم.هندوانه
۱۴ضربدر زردمن خیلی شیرین، کشدار و شفاف هستم.عسل
۱۵ضربدر بنفشمن شیرین هستم و معمولاً در تمام تولدها حضور دارم.کیک
۱۶قرمزمن را معمولاً گاز می‌زنند و در رنگ‌های زرد، قرمز و سبز وجود دارم.سیب
۱۷ضربدر صورتیمن گاهی شیرین، گاهی ترش هستم و گاهی دسته‌ دارم.آبنبات
۱۸آبی پر رنگمعمولاً اشک کسانی که می‌خواهند پوستم را بکنند، درمی‌آورم و طعم تیزی دارم.پیاز
۱۹طوسیمن را با قاشق می‌خوردند. تکانم دهند، می‌لرزم. شفاف هستم.ژله
۲۰کِرِممن مدل‌های مختلفی دارم. معمولاً از آرد و در تنور درست می‌شوم.نان
۲۱قرمزاز من رُب و سُس درست می‌کنند.گوجه فرنگی
۲۲سیاهدانه‌های من ریز و زرد هستند و سفت به هم چسبیده‌اند. از من پُف فیل درست می‌کنند.بلال – ذرت
۲۳ضربدر قهوه‌ایمن سَرِ بزرگی دارم. سفید و قهوه‌ای هستم. طعم خاصی ندارم.قارچ
۲۴زرشکیرنگ من قرمز تیره است. هسته دارم. کمی ترش هستم و با من مربا هم درست می‌کنند.آلبالو
۲۵ضربدر نارنجیاز من غذایی درست می‌کنند که اکثر بچه‌ها دوست دارند. بیشتر با چنگال خورده می‌شوم.رشته ماکارانی

مرحله‌ی سه

خوردنی‌های خوردنی

در این مرحله، برگه‌ی «بشقابِ خوردنی‌ها» را به کودکان بدهید. از آن‌ها بخواهید که به طرحِ پارچه‌ی زیرِ بشقاب‌ها دقت کنند. آیا این طرح‌ها را می‌شناسند؟ نام هر کدام از این طرح‌ها چیست؟ حالا، دوباره از کودکان بخواهید که با دقت به برگه‌ی «خوراکی‌ها» نگاه کنند و دستورالعمل‌های زیر را با مداد رنگی روی برگه‌ی «بشقاب خوردنی‌ها» انجام دهند.

  • «میوه‌ها» را پیدا کن و داخلِ بشقابی که روی پارچه‌ی با طرحِ «ساده» است، بکش.
  • خوراکی‌هایی که در واقعیت، «سبز» هستند یا «سبز» آن‌ها هم وجود دارد را پیدا کن و داخلِ بشقابی که روی پارچه‌ی با طرحِ «خال‌خال» است، بکش.
  • خوراکی‌هایی که معمولاً «شیرین» هستند را پیدا کن و داخلِ بشقابی که روی پارچه‌ی با طرحِ «گلدار» است، بکش.
  • خوراکی‌هایی که کاملاً «سفت» هستند را پیدا کن و داخلِ بشقابی که روی پارچه‌ی با طرحِ «راه راه» است، بکش.
  • خوراکی‌هایی که معمولاً «گرم» خورده می‌شوند را پیدا کن و داخلِ بشقابی که روی پارچه‌ی با طرحِ «چهارخانه» است، بکش.
  • خوراکی‌هایی که تو آن‌ها را «دوست داری» پیدا کن و داخلِ بشقابی که روی پارچه‌ی با طرحِ قلبی (قلب‌دار) است، بکش.

بعد از این که کارِ کشیدنِ کودکان تمام شد، از آن ها بخواهید که کاغذهای‌شان را به شما بدهند تا روی دیوار بچسبانید. حالا از همه‌ی کودکان بخواهید که برگه‌های هم را ببیند و مثلاً، به بشقابی که روی پارچه‌ی با طرحِ «خال‌خال» است، توجه کنند و خوراکی‌هایی که هر کس در آن بشقاب کشیده را با هم مقایسه کنند، چه چیزهایی در بشقاب هر کدام، مشترک است و چه چیزهایی تفاوت دارد؟ این کار را برای بشقاب‌های دیگر هم انجام دهید. کودکان را تشویق کنید که بشقاب‌های یکدیگر را ببینند، شباهت‌ها و تفاوت‌های بشقاب‌ِ خود با دیگران را پیدا کنند در مورد آن‌ها گفت‌و‌گو کنند.

مرحله‌ی چهار

برگه‌ی «چی تو چیه؟» را به کودکان دهید. به آن‌ها بگویید که نگاه کنند و ببینند عکس چه خوراکی‌هایی در صفحه وجود دارد؟ سپس از کودکان بخواهید تلاش کنند که برای هر تصویر (هر ماده‌ی خوراکی)، سه غذا یا خوراکی‌ای که از آن، درست می‌شوند را در کادرهای خالی جلوی هر کدام، با مداد رنگی بکشند. مثلاً از کودکان بپرسید که  به نظرِ شما، تخم‌مرغ در چه خوراکی‌ها یا غذاهایی وجود دارد؟ یا چه چیزهایی با تخم‌مرغ درست می‌شوند؟ و بعد کودک نقاشی آن چیزهایی که از تخم‌مرغ درست می‌شوند را در خانه‌های جلوی تخم‌مرغ بکشد. در نهایت از کودکان بخواهید که برگه‌های خود را به دیوار بزنند و همه کار یکدیگر را ببینند و در موردِ آن‌ با هم گفت‌و‌گو کنند. اگر در مدرسه هستید، می‌توانید به جای برگه‌ی «چی تو چیه؟» از تخته‌ی کلاس استفاده کنید و هر بار از هر دو یا سه نفر بخواهید که پای تخته بیایند و خوراکی‌های خود را بکشند.

  • اگر فکر می‌کنید که کودکان با تنوع رنگ‌ها آشنایی ندارند، قبل از انجام این فعالیت، فعالیت یا بازی‌هایی در خصوصِ شناخت رنگ‌ها با آن‌ها انجام دهید.
  • اگر در برگه‌ی «خوراکی‌ها» خوراکی‌هایی وجود دارند که شما فکر می‌کنید برای بچه‌ها آشنا نیست یا در بستر زندگی‌شان وجود ندارد، قبل از انجام فعالیت، آن خوراکی را سر کلاس بیاورید و به کودکان معرفی کنید. اگر به هر دلیلی خود خوراکی را نمی‌توانستید به کودکان نشان دهید، عکس آن را نشان دهید. در نهایت اگر لازم بود خوراکی دیگری که در منطقه‌‌تان رایج است را جایگزین کنید. دقت کنید که ترکیبی از خوراکی‌هایی که برای کودکان آشناتر و کمتر آشنا هستند را در فعالیت بگنجانید.
  • در مرحله‌ی‌ دو، تک‌تک جملات (توصیف خوراکی‌ها) را یک یا دو بار شمرده بخوانید، فرصت دهید کودکان تصویرِ موردِ نظر را پیدا کنند و علامت بزنند. شاید لازم باشد در حین خواندن هر جمله، مفهومِ کلمات و ویژگی‌های ناآشناتر (مانند حبه، خلال و …) را به کودکان توضیح دهید.
  • می‌توانید به جای «جدول توصیف خوراکی‌ها»، خودتان به آن گونه که دوست دارید خوراکی‌ها را توصیف کنید. مهم است، تلاش کنید، توصیف دقیق و درست باشد. از قیدهایی چون گاهی، برخی، معمولاً، احتمالاً و غیره برای توصیف چیزهایی که مطلق نیستند، استفاده کنید. مثلاً در توصیفِ «سیب» نگویید که رنگ سیب یا همه‌ی سیب‌ها، قرمز است؛ بلکه بگویید رنگِ برخی از سیب‌ها، قرمز است.
  • در روند پیچیده‌ترِ مرحله‌ی دو، ممکن است کودکانی در روندِ توصیفِ یک خوراکی، به صورتِ ناخودآگاه یا از روی عجله، اسم آن خوراکی را بگویند یا به تصویر آن اشاره کنند. در این صورت بهتر است کودکان را به دقت، هشیاری و صبوری دعوت کنید. به هر حال این روندِ نیاز به تمرین دارد و بروز این چنین اتفاقاتی در شروعِ کار، امری طبیعی است. اگر این اتفاق افتاد، به کودک بگویید مسئله‌ای نیست ولی تلاش کن یک بار دیگر، به صورتِ درست آن خوراکی را توصیف کنی.
  • اگر در مرحله‌ی چهار، کودکانی غذا یا خوراکی‌ای را به خاطر نیاوردند از آن‌ها بخواهید که در خانه از مادر یا پدر خود بگیرند و کار را کامل کنند.
  • لزومی ندارد که تمامی مراحل را در یک روز یا یک بازه‌ی زمانی انجام دهید. با توجه به توان بچه‌ها کار را پیش ببرید. اگر در مدرسه هستید، می‌توانید هر مرحله را در یک زنگ انجام دهید یا این که مرحله‌ی یک و دو را در یک روز و مرحله‌ی سه و چهار را در روز دیگری پیش ببرید.
  • آیا دقیق حرف زدن و گوش کردن، مهارت است؟ نیاز به یادگیری و تمرین دارد یا استعدادی ذاتی است؟ چگونه می‌توانید توجه کودکان را به این موضوع جلب کنید؟
  • کودکان چگونه «ارتباطات»ها را کشف می‌کنند؟ این کشف نیازمند چه پیش زمینه‌هایی است؟
  • آیا «توصیف کردن» متأثر از دایره‌ی واژگانی است که فرد می‌داند؟ یا نه؟
  • در مرحله‌ی یک، از کودکان بپرسید، کدام یک از خوراکی‌ها «بو» دارند و کدام‌ها «بی‌بو» هستند؟ هر کودک بوی کدام خوراکی‌ها را از بقیه بیشتر دوست دارد؟
  • از کودکان بخواهید به برگه‌ی «خوراکی‌ها» نگاه کنند و بگویند به نظرشان از بین این میوه‌ها و سبزیجات، کدام از همه بیشتر به آب احتیاج دارد؟ چرا؟
  • با توجه به برگه‌ی «خوراکی‌ها» از کودکان بپرسید، کدام خوراکی‌ها «خام و پخته» دارند؟ مثلاً برای «عسل» از واژه‌ی «خام و پخته» استفاده می‌کنیم؟ می‌گوییم، این عسل خام یا پخته است؟!
  • از کودکان بپرسید عنوان این فعالیت «خوردنی‌های خوردنی» یعنی چه؟ آیا خوراکیِ غیرِخوردنی‌ هم داریم؟
  • می‌توانید برای کودکی که مشکلات بینایی دارد، خوراکی‌های موجود در برگه‌ی «خوراکی‌ها» را به صورتِ شفاهی بیان کنید و مطمئن شوید که همه را می‌شناسد یا نه؟ در مرحله‌ی ‌دو، می‌توانید به این کودک، گزینه دهید. مثلاً اسم چهار خوراکی را بگویید و بعد توصیف موردِ نظر را بیان کنید و او حدس بزند که این توصیف مربوط به کدام یک از چهار خوراکی است. در مرحله‌ی سه، می‌توانید نام خوراکی‌هایی که در یک بشقاب می‌توانند جا بگیرند را به علاوه‌ی یک خوراکی که نمی‌تواند در آن دسته باشد را بیان کنید و از کودکی که دارای مشکلات بینایی است بپرسید که کدام خوراکی نمی‌تواند در این دسته باشد. مثلاً برای بشقاب «میوه‌ها» بپرسید بین سیب، موز، آلبالو و لیمو کدام یک میوه نیست؟ یا برعکس، کدام‌ها میوه هستند؟ می‌توانید، مرحله‌ی چهار را هم کاملاً شفاهی برای این کودک اجرا کنید.
  • برای کودکی که مشکلِ توجه و تمرکز یا مشکلاتِ یادگیری دارد، تعدادِ خوراکی‌های مرحله‌ی یک را کم کنید و روی برخی از آن‌ها کاغذی سفید بچسبانید. می‌توانید برای مرحله‌ی دو، به این کودکان هم مانند کودکانِ دارای مشکلات بینایی، گزینه دهید. در مرحله‌ی چهار هم می‌توانید مثلاً، عکس غذاها یا خوراکی‌هایی که با تخم‌مرغ درست می‌شوند را به همراهِ عکسِ خوراکی‌ها یا غذاهایی که تخم‌مرغ در آن‌ها نیست، تهیه کنید و به کودک نشان دهید و از کودک بپرسید که کدام‌ها با تخم‌مرغ و کدام‌ها بدونِ تخم‌مرغ درست می‌شوند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *